Wykopaliska rozkręciły się na dobre. Dwa tygodnie prac już niemal za nami, choć odczucie upływającego czasu jest tu niejako wymuszane jedynie codziennym wypełnianiem rubryczki „data” w dokumentacji. Prace w tym sezonie opierają się rozpoznaniu stratygrafii stanowiska zarówno w skali mikro – w odniesieniu do nawarstwień w których zalegają zabytki jak i w skali makro – dla zdefiniowania okresu zasiedlenia w szerszej, geologicznej perspektywie. Dlatego też prace prowadzone są dwutorowo.
Pierwszym zadaniem jest eksploracja relatywnie dużych wykopów badawczych. Metoda ta w ubiegłym sezonie dostarczyła wielu ważnych danych o wykorzystaniu przestrzeni w miejscach zasiedlanych przez społeczności paleolityczne. Dlatego w ostatnich dniach poszerzyliśmy znacznie zeszłoroczny wykop, na którym zlokalizowaliśmy skupiska kości antylopy kob i niewielkie dołki posłupowe interpretowane przez nas jako relikty lekkiej konstrukcji. Nowo odsłonięta przestrzeń nie ujawniła jednak podobnych znalezisk określając jednoczęśnie zasięg ich występowania.
Kolejna lokalizacja – oddalona o blisko 100 m na południowy zachód dostarczyła natomiast znalezisk o wartości nie mniejszej niż te z ubiegłego sezonu. Było to miejsce o podobnym przeznaczeniu (oprawiano to upolowaną zwierzynę), choć zabytki zalegały wyłącznie w podpowierzchniowej warstwie bardzo sypkiego syltu przypominającego talk. Dopiero przejazdy maszyn budowlanych w 2009 r. towarzyszące budowie drogi spowodowały przypadkowe wydobycie licznych sfosylizowanych kości. Eksploracja tego wykopu jest niezwykle trudna, ale znaleziska jakich dostarcza są bardzo wartościowe. Jak dotąd odnaleziono liczne kości znanej nam już antylopy kob, ale też duże fragmenty czaszki hipopotama. Niektóre zęby tego wielkiego ssaka zachowane są w całości i stanowić będą dobry materiał do datowania radiowęglowego.
Największym wykopem tego sezonu jest jednak przestrzeń 20x20m wytyczona w miejscu pierwszych prac na stanowisku w roku 2002. Odkryto wówczas na powierzchni 3 koncentracje odpadków – miejsca produkcji narzędzi kamiennych. W niewielkim wykopie sondażowym zarejestrowano też drugi poziom zabytków kamiennych, oddzielony od poziomu powierzchniowego 30-toma centymetrami syltu. W ostatnich dniach udało się zlokalizować to miejsce i odsłonić znacznie większą przestrzeń. Zabytki kamienne zarejestrowane w 2002r. stanowiły zaledwie wierzchni poziom głębokiej na 20-30 cm warstwy piasku przesyconej wręcz odłupkami, rdzeniami i nielicznymi narzędziami kamiennymi. Rzekomy drugi poziom odnotowany w sondażu okazał się dolną partią tego nawarstwienia, przykrytego późniejszymi namułami rzeki. Zamierzamy pobrać próby do datowań tych sedymentów – zarówno starszych jak i młodszych. Na obecnym etapie wiemy, że epizod osadnictwa środkowopaleolitycznego w Affad miał miejsce pod koniec okresu wilgotnego, na co wskazują dane ekologiczne – m.in. zestaw gatunków zwierząt na jakie polowano (antylopy kob, oribi i dik-dik, bawół, hipopotam, również szczeciniec – afrykański odpowiednik bobra, a także koczkodany i warany). Ale w odległej przeszłości tej krainy takie warunki ekologiczne zaistniały co najmniej dwukrotnie – ok. 75 tysiąclecia oraz ok. 25 tysięcy lat temu. Sprecyzowanie czasu, w jakim ludzie zasiedlali brzeg rzeki na wysokości dzisiejszego Affad stanowi najważniejsze zadanie naszego projektu.
Drugie zadanie tego sezonu – nie mniej istotne polega na wykonaniu serii głębokich wykopów sondażowych w strategicznych miejscach Basenu Affad. Śledząc układ nawarstwień możliwe będzie odtworzenie historii ich powstawania i określenie w którym momencie pojawili się tu ludzie i jakie miejsca wybierali. Z przekrojów tych pobrane zostaną również próbki gleby, które posłużą określeniu wieku nawarstwień metodą optycznie stymulowanej luminescencji (OSL).